Zet prestatiebeloning in voor lerende organisaties

Het ministerie experimenteert momenteel met prestatiebeloning in het onderwijs: de excellente docent ontvangt een heuse bonus. Een verspilling van geld. Als een docent graag bonussen wilde, was hij niet het onderwijs in gegaan. Zet de bonus om in uren en de excellente docent kan doen waar hij goed in is: onderwijsvernieuwing vormgeven.

Grote succesvolle organisaties als Google geven medewerkers een aantal “vrije uren” om zelf initiatieven te ontwikkelen en zo innovatie te bevorderen: de vrije uren verdienen zichzelf zo terug, want verschillende succesformules van de internetgigant zijn hier het resultaat van.

Ruimte voor professionalisering en experimenteren is door de werkdruk in het onderwijs maar beperkt aanwezig, terwijl daar ook de oplossingen liggen om de werkdruk te verlagen en de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Een kort rekensommetje leert dat het beschikbare budget omgerekend ongeveer 60 uur per docent vertegenwoordigd.

De “kopgroep” van excellente leraren (qua didactiek, pedagogiek of wellicht ICT gebruik) zou de beschikking moeten krijgen over 150 uur per jaar (halve dag per week) om andere docenten te begeleiden, trainen en te motiveren in hun eigen leerproces. De overige docenten zouden met ongeveer 40 uur per jaar al veel aan kwaliteitsverbetering kunnen realiseren: het volgen van de interne trainingen, benaderen van vraagbaak dichtbij, etc. etc. Door de “excellente-krachten” binnen een onderwijsinstelling te bundelen kan de school op deze wijze meer resultaat behalen. Zo wordt de school een lerende organisatie voor de docenten en komt er ruimte voor ontwikkeling en professionalisering.

Als het ministerie kwaliteitsverbetering van het onderwijs tot doel heeft met de prestatiebeloning, ben ik er van overtuigd dat met bovenstaand plan meer rendement te behalen valt. De excellente docent die de bonus ontvangt, zal zijn kennis en kunde graag delen (het is tenslotte een docent) en wordt gewaardeerd door collega’s in plaats van met een scheef oog aangekeken. Pure winst voor de docenten en de school in zijn geheel.