Zet prestatiebeloning in voor lerende organisaties

Het ministerie experimenteert momenteel met prestatiebeloning in het onderwijs: de excellente docent ontvangt een heuse bonus. Een verspilling van geld. Als een docent graag bonussen wilde, was hij niet het onderwijs in gegaan. Zet de bonus om in uren en de excellente docent kan doen waar hij goed in is: onderwijsvernieuwing vormgeven.

Grote succesvolle organisaties als Google geven medewerkers een aantal “vrije uren” om zelf initiatieven te ontwikkelen en zo innovatie te bevorderen: de vrije uren verdienen zichzelf zo terug, want verschillende succesformules van de internetgigant zijn hier het resultaat van.

Ruimte voor professionalisering en experimenteren is door de werkdruk in het onderwijs maar beperkt aanwezig, terwijl daar ook de oplossingen liggen om de werkdruk te verlagen en de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Een kort rekensommetje leert dat het beschikbare budget omgerekend ongeveer 60 uur per docent vertegenwoordigd.

De “kopgroep” van excellente leraren (qua didactiek, pedagogiek of wellicht ICT gebruik) zou de beschikking moeten krijgen over 150 uur per jaar (halve dag per week) om andere docenten te begeleiden, trainen en te motiveren in hun eigen leerproces. De overige docenten zouden met ongeveer 40 uur per jaar al veel aan kwaliteitsverbetering kunnen realiseren: het volgen van de interne trainingen, benaderen van vraagbaak dichtbij, etc. etc. Door de “excellente-krachten” binnen een onderwijsinstelling te bundelen kan de school op deze wijze meer resultaat behalen. Zo wordt de school een lerende organisatie voor de docenten en komt er ruimte voor ontwikkeling en professionalisering.

Als het ministerie kwaliteitsverbetering van het onderwijs tot doel heeft met de prestatiebeloning, ben ik er van overtuigd dat met bovenstaand plan meer rendement te behalen valt. De excellente docent die de bonus ontvangt, zal zijn kennis en kunde graag delen (het is tenslotte een docent) en wordt gewaardeerd door collega’s in plaats van met een scheef oog aangekeken. Pure winst voor de docenten en de school in zijn geheel.

ICT voorhoede moet de ruimte krijgen

Tijdens mijn presentatie vorige week stipte ik het al even aan. De innovatieve voorhoede binnen een school moet de ruimte krijgen.

Docenten delen te weinig

Een van de problemen van het gebruik van ICT in het onderwijs is dat het klaslokaal een afgesloten wereldje is. Er wordt in het algemeen en al helemaal op het gebied van ICT te weinig gedeeld. Docenten met veel digivaardigeheid die ik spreek geven aan dat zij daar domweg de tijd niet voor hebben. Daarnaast is er niet een plek waar “best practices” gedeeld kunnen worden.

Cursussen zetten geen zoden aan de dijk

De huidige inspanningen om ICT gebruik voor docenten te faciliteren is door het beschikbaar stellen van een scholingsbudget binnen de CAO. De praktijk leert ons dat een docent dan een cursus volgt, daar enige tijd iets mee doet, maar vooral tegen de muren van de eigen (ICT)organisatie aan loopt en bij “falen” van de app/software/website al snel terugvalt.

“In-school innovatie, training en coaching”

Naar mijn mening zouden ongeveer 5 tot 10 procent van de docenten die duidelijk innovatief bezig zijn met ICT binnen school alle ruimte moeten krijgen. Een budget (uren en geld) voor business development, zeg maar. Google doet dit al jaren: ontwikkelaars krijgen 20% van de werktijd de ruimte om aan eigen projecten te werken: dit levert mooie nieuwe toepassingen op die Google in de markt kan zetten. De docenten in het voorhoede-team zorgen voor innovatie binnen de school, door de volgende activiteiten:

1. Toepassingen / tools testen voor gebruik binnen de school
2. Pilot projecten draaien, expert functie binnen de school
3. Open staan voor lesbezoek, zodat collega’s de mogelijkheden met eigen ogen kunnen zien
4. Verzorgen van trainingen aan collega’s
5. Coaching van docenten bij hun eerste stappen op digitaal gebied

Voordelen van deze experts binnen de school zijn:

1. Laagdrempelig: je stapt makkelijk op een collega af
2. Kosten efficient: training door docenten is goedkoper
3. Geen ICT projecten meer die zonder draagvlak ondernomen worden
4. Voorkomen van verkeerde ICT investeringen

Ik ben benieuwd naar jullie mening!